گفتمان انتقادی و بازتاب شکاف نسلی در رمان‌های واقع‌گرای عصر پهلوی دوم (مطالعه‌ی موردی: نیمه‌راه بهشت، شراب خام، سگ و زمستان بلند)

نویسندگان

  • پروین رستمی دانشجوی دکترای تاریخ ایران اسلامی/ دانشگاه لرستان
چکیده مقاله:

ییکی از وجوه مهمّ رمان‌های اجتماعی و واقع‌گرا، بازتاب وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعه است. شخصیت-های کنش‌گر در این رمان‌ها بازتابی از جامعه هستند و به نمادی از تعارض با جامعه پدیدار می‌شوند. در عصر پهلوی دوم بسیاری از رمان‌های اجتماعی و واقع‌گرا پدید آمدند که به انتقاد از وضعیت سیاسی و اجتماعی موجود پرداخته‌اند. ازجمله‌ی این رمان‌ها، نیمه راه بهشت (1332ش)، شراب خام (1347ش) و سگ و زمستان بلند (1355ش) است که با گفتمانی انتقادی، به انتقاد از تقابل سنّت و تجدّد، روشنفکران سرخورده، نظام اداری و حکومتی و حضور و نفوذ آمریکا در ایران، پرداخته‌اند و زوایایی از جامعه‌ی عصر پهلوی دوم را بازنموده‌اند. مسأله اصلی در این پژوهش، بررسی رمان‌های مزبور، به شیوه تحلیل محتوا، به هدف تبیین نوع انتقادهایی است که هر یک از این رمان‌ها از وضعیّت سیاسی، اجتماعی و اداری جامعه داشته‌اند. یافته‌ی پژوهش نشان داده‌است که انتقادهایی که نویسندگان این رمان‌ها از وضعیّت سیاسی، اجتماعی و اداری جامعه مطرح کرده‌اند نشان‌دهنده‌ی شکافی است که میان نسل‌های مختلف جامعه و حکومت به‌وجود آمده‌است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و تحلیل انتقادی گفتمان رمان «سگ و زمستان بلند»

رمان سیاسی یکی از اقسام ادبیات داستانی فارسی با مولفه هایی خاص است که از سایر جریان های داستان نویسی معاصر متمایز است. این نوع از داستان ها به نسبت سایر اقسام (اجتماعی، دینی، فیمینیستی و...)، به دلیل ویژگی و ماهیت منحصر به فرد و پیوندهای نزدیک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی، از میان مجموعه روش های تحلیل رمان؛ با روش تحلیل انتقادی گفتمان سنخیت بیشتری دارد. این نوع خاص از تحلیل رمان؛ یکی از روش...

متن کامل

بررسی و تحلیل انتقادی گفتمان رمان «سگ و زمستان بلند»

رمان سیاسی یکی از اقسام ادبیات داستانی فارسی با مولفه هایی خاص است که از سایر جریان های داستان نویسی معاصر متمایز است. این نوع از داستان ها به نسبت سایر اقسام (اجتماعی، دینی، فیمینیستی و...)، به دلیل ویژگی و ماهیت منحصر به فرد و پیوندهای نزدیک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی، از میان مجموعه روش های تحلیل رمان؛ با روش تحلیل انتقادی گفتمان سنخیت بیشتری دارد. این نوع خاص از تحلیل رمان؛ یکی از روش...

متن کامل

نقد فمینیستی رمان سگ و زمستان بلند

ظهور جنبش فمینیسم، چه در عرصة سیاست و اجتماع و چه در حوزة ادبیات، نتیجة کم اهمیت تلقی شدن زنان در جامعة مردسالار بود. این جنبش با اندیشة برابری طلبی، آزادی خواهی و احقاق حقوق زنان، از اواخر دهة 1960 به این سو، به صورت جدی در ادبیات و نقد ادبی رایج شد و تأثیر قابل توجهی بر جهت گیری تفکر انتقادی در برخورد با ادبیات گذشته و نیز خلق آثار ادبی جدید به ویژه از سوی زنان نهاد. بررسی تصاویر زنان در آثار...

متن کامل

نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در دو دهه پایانی عصر پهلوی دوم

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش فرایند نوسازی در سقوط سلسلۀ پهلوی از منظر فرهنگی – مذهبی بود.روند نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در عصر پهلوی دوم، جنبش انقلابی مذهبی ضد نوسازی حکومت، مجادله بر‌ سر‌ وجوه دین و رابطه آن با قدرت و کنش‌های‌ ایدئولوژیک‌ رژیم پهلوی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان دادعلت سقوط سلسله پهلوی، ریشه‌های قومی و مذهبی جامعه، نادیده گرفتن قد...

متن کامل

گفتمان مبارزه مسلحانه در عصر پهلوی دوم

گفتمان مبارزه ی مسلحانه در میان بخشی از فعالان سیاسی عصر پهلوی دوم پدید آمد و در دهه ی 1350، حکومت پهلوی را با چالش مواجه ساخت. مبارزه ی مسلحانه اساساً برخاسته از ماهیت سرکوب گرانه ی حکومت پهلوی دوم پس از کودتای 28 مرداد 1332 بود. پس از کودتا، امکان هرگونه فعالیت سیاسی قانونی از میان رفت و راه برای توسل به شیوه های خشونت آمیز و زیرزمینی مبارزه ی سیاسی هموار شد. نخستین نشانه های اعتقاد به مبارزه ...

بازتاب گفتمان پزشکی در مطبوعات دوره مشروطه و پهلوی اول

با پیروزی نهضت مشروطۀ ایران و تأسیس مجلس شورای ملی، الگوبرداری از برخی دستاوردهای تمدن غرب شتاب بیشتری گرفت. این الگوبرداری در زمینۀ علوم پزشکی، اعم از استفاده از داروهای جدید، توجه به بهداشت عمومی و ارتقای سلامت عمومی، مورد توجه حکومت قاجار و اقشار تحصیل‌کرده قرار گرفت. با این وصف دورۀ شکل‌گیری طب نوین را در ایران می‌تواند در سال‌های 1300 تا 1320شمسی دانست. در این دوره پزشکی نوین در مطبوعات ای...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 1

صفحات  19- 47

تاریخ انتشار 2018-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023